Oszustwa na Telegramie: ostrzeżenie dla poszukujących pracy w Polsce

Wraz z rozwojem cyfrowych technologii w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach na całym świecie, nasila się problem fałszywych ofert pracy. Są one rozpowszechniane przez wiele różnych kanałów. W wielu niechlubnych zestawieniach tego typu prym wiedzie komunikator Telegram.

Trzeba przyznać, że dane są w tym wypadku porażające. Według raportu Revolut Consumer Security Report H2 2024 liczba oszustw pochodzących z Telegrama wzrosła o 121% w samej tylko drugiej połowie 2024 roku. Co więcej, stanowiło to blisko 20% zgłoszonych przypadków oszustw w płatnościach.

W praktyce oznacza to tyle, że oszuści korzystają z bardzo wysokiego poziomu prywatności i anonimowości tego komunikatora do niecnych celów. Brak ostrożności osób poszukujących pracy może jednak nieco dziwić. W końcu renomowani rekruterzy rzadko korzystają z aplikacji typu WhatsApp czy Telegram w celu pozyskiwania pracowników. Z drugiej jednak strony, wielu z nas szuka pracy marzeń i jest gotowych zrobić wszystko, żeby ją zdobyć. Jak w tym wypadku ochronić się przed oszustami?

Jak działa mechanizm fałszywych ofert pracy na Telegramie?

Schemat obejmujący pojawiające się na komunikatorze Telegram oszustwa jest na ogół bardzo podobny. Cyberprzestępcy najpierw kontaktują się z osobami, które poszukują pracy, oferując pracę zdalną z wysokim wynagrodzeniem. Reklamują je jako nie wymagające szczególnych umiejętności ani kwalifikacji. W zamian jednak oczekują uiszczenia opłaty, np. szkoleniowej lub administracyjnej albo zadatku na zakup sprzętu.

Oszuści są przy tym często bardzo kreatywni. Zdarza się, że wysyłają swoim potencjalnym ofiarom fałszywy czek opiewający na wysoką kwotę, a następnie proszą kandydata, żeby wpłacił jego równowartość na podane przez nich konto. Finalnie, czek okazuje się podrobiony, a nieostrożna ofiara ponosi stratę, często liczoną w setkach lub tysiącach dolarów/euro.

Na tym jednak nie koniec. Oszuści, poza pieniędzmi, potrafią wyłudzić od swoich ofiar dane wrażliwe, takie jak numer PESEL, dane rachunku bankowego czy kopie dowodu osobistego. Niestety, na Telegramie tego typu nielegalny proceder jest znacznie ułatwiony, co wynika z ogólnej dostępności funkcji publicznych kanałów i grup. Za ich pośrednictwem oszuści wysyłają fałszywe ogłoszenia o pracę, docierając do ogromnego grona odbiorców. Nie cieszy również fakt, że Polska jest w tej dziedzinie jednym z liderów w Europie.

Fałszywe oferty pracy na Telegramie – skala zjawiska

Wspomniany już raport zlecony przez fintech Revolut wykazał, że oszustwa rekrutacyjne (tzw. job scams) w II połowie 2024 roku stanowiły ok. 20% wszystkich oszustw typu APP (Authorized Push Payment Fraud). Polegają one na tym, że ofiary same autoryzują płatność na fałszywe konta przestępców, na ogół dając się nabrać na socjotechniki i wywieranie presji czasu.

Chociaż w rankingu przewodzą oszustwa zakupowe, udział fałszywych ofert pracy zyskuje na znaczeniu. Polska, obok takich krajów jak Francja, Włochy, Portugalia i Węgry, jest według wyliczeń raportu stworzonego na zlecenie Revolut jednym z głównych źródeł tego typu nielegalnego procederu.

Problem dostrzegają agencję trudniące się rekrutacja. Wiele z nich jawnie informuje, że w celach rekrutacyjnych nigdy nie korzysta z szyfrowanych komunikatorów pokroju WhatsAppa czy Telegrama. Każdą wiadomość tego typu pochodzącą od znanych i cenionych agencji należy więc traktować jako potencjalne zagrożenie. Niestety, mimo coraz szerszej kampanii informacyjnej, raport Revolut wskazuje na stały wzrost tego zjawiska.

Jak uniknąć fałszywych ofert pracy na Telegramie – praktyczne wskazówki

Komunikatorowe oszustwa na atrakcyjne oferty pracy stają się coraz powszechniejsze. Dlatego też trzeba być ostrożnym, tak żeby chronić własne dane wrażliwe i środki finansowe. Poniżej przedstawiamy kilka porad, które uchronią Cię przed działalnością oszustów na Telegramie, WhatsAppie i innych popularnych komunikatorach.

1. Zawsze sprawdzaj autentyczność ofert. W żadnym wypadku nie ufaj od razu linkom ani numerom telefonu podawanym w ofertach pracy na Telegramie. Zamiast tego koniecznie wejdź na oficjalną stronę firmy (samodzielnie zweryfikuj jej adres!) i sprawdź jej sekcję z ofertami pracy i kariery w jej szeregach.
2. Dokładniej zbadaj historie firmy w Internecie. Jeśli dana działalność ma już na koncie oszustwa, to najpewniej informacje na ten temat znaleźć będzie można w sieci. Ważne jest, by wpisać jej nazwę ze słowem „opinie”, a także „oszustwo”/„skarga”. Ewentualne negatywne wpisy należy traktować jako sygnały ostrzegawcze.
3. Zadbaj o swoje dane. Zachowaj ostrożność i nie udostępniaj wrażliwych informacji, takich jak numer PESEL, rachunek bankowy, czy skany dowodu osobistego, zwłaszcza jeśli nie zweryfikowałeś osób, z którymi się kontaktujesz. Jeśli rekruter jest uczciwy, nie poprosi Cię o te dane, zanim zawrzecie umowę.
4. Nie wysyłaj pieniędzy. Główna zasada, w przypadku, gdy kontaktuje się z Tobą rzekomy rekruter, brzmi – nigdy niczego nie wpłacaj. Żadna uczciwa firma rekrutacyjna nie będzie wymagać od Ciebie opłaty za szkolenie albo sprzęt komputerowy. Transakcje tego typu kończą się utratą środków, często niemałych.
5. Zwracaj uwagę na „czerwone flagi”. Mowa tutaj o sloganach i chwytach socjotechnicznych hakerów, które obiecują wysokie zarobki przy małym nakładzie pracy. „Czerwonymi flagami” powinny być również błędy językowe i gramatyczne w ogłoszeniu i podczas komunikacji, odnośniki do nieznanych stron, czy wywieranie presji czasowej.
6. Nie wahaj się zgłaszać i blokować podejrzanych kontaktów. Jeśli masz jakiekolwiek podejrzenia, że dana oferta jest fałszywa, od razu zablokuj nadawcę feralnej wiadomości. Możesz to również zgłosić odpowiednim służbom, dzięki czemu być może ochronisz również innych użytkowników Telegrama przed cyberprzestępcami.

Fałszywe oferty pracy – nie daj się złapać!

Nie ulega wątpliwości, że fałszywe oferty pracy na komunikatorze Telegram to bardzo groźne zjawisko, którego skala bardzo szybko rośnie. Podwojenie się liczby telegramowych oszustw w II połowie roku 2024 roku powinno być jasnym sygnałem dla europejskich władz, że muszą podjąć kroki. Póki jednak nie zostaną wdrożone odpowiednie procedury, sami musimy być ostrożni i wyczuleni na działalność przestępców.

Dlatego też pozostań czujny – stosuj się do naszych porad i nie daj się oszukać przestępcom uderzającym w bardzo niskie tony. Jeśli więc rozglądasz się za pracą marzeń, to mocno prywatne komunikatory pokroju Telegrama na pewno nie są najlepszym miejscem na tego typu poszukiwania.