Współczesna ortodoncja zajmuje się zapobieganiem, diagnozowaniem oraz leczeniem wszelkich rodzajów nieprawidłowości w uzębieniu i zgryzie. Pomimo dostępu do zaawansowanej technologii i różnorodnych metod leczenia, które pozwalają na skuteczne leczenie pacjentów w każdym wieku, to wciąż najwięcej pacjentów stanowią dzieci. Wynika to z faktu, że większość nieprawidłowości z uzębieniem jest nabyta i rozwija się w pierwszych latach życia. Jakie są rodzaje aparatów ortodontycznych stosowanych u dzieci? Który rodzaj aparatów na zęby będzie najlepszy dla dziecka?
Pierwszą ocenę stanu zgryzu można przeprowadzić, gdy dziecko ma już pełny ząb mleczny (ok. 2-3 lata), a kolejne wizyty u ortodonty zaleca się między 7 a 9 rokiem życia, a następnie między 10 a 12 rokiem życia, czyli w momencie pierwszej i drugiej fazy wymiany zębów mlecznych na stałe. Najczęściej to rodzice zgłaszają dzieci w wieku 8-12 lat na wizytę u ortodonty po otrzymaniu skierowania od pediatry, stomatologa, logopedy lub laryngologa. Według badań epidemiologicznych przeprowadzonych wśród dzieci w wieku 7-18 lat, aż 80% ma różnego rodzaju wady zgryzu. Na szczęście rodzice są coraz bardziej świadomi i coraz szybciej edukowani - jeśli na drodze młodego rodzica stanie neurologopeda, to jest zwykle pierwszą osobą, która zapala taką zieloną lampkę.
Ortodoncja dziecięca zajmuje się monitorowaniem oraz w razie potrzeby wpływaniem na rozwój zębów. Głównym celem leczenia ortodontycznego wczesnym etapie (przed całkowitą wymianą zębów mlecznych na stałe) jest utrzymanie właściwych relacji między szczękami, prawidłowego ułożenia zębów oraz eliminacja nawyków, które mogą negatywnie wpłynąć na zgryz (np. ssanie palca, policzka lub warg, czy obgryzanie paznokci).
Leczenie nieprawidłowości zgryzu u dzieci odbywa się za pośrednictwem aparatów ortodontycznych, w tym zarówno ruchomych, jak i stałych. Aparaty ruchome są kontrolowane przez pacjenta lub jego opiekunów, a leczenie wymaga dyscypliny i ścisłego przestrzegania zaleceń ortodonty. W innym wypadku skuteczność może być słaba. Z kolei aparaty ortodontyczne stałe są wykonane indywidualnie dla każdego dziecka i precyzyjnie dopasowane do rodzaju wady oraz wieku pacjenta. Są one trwale mocowane do zębów na określony czas, zazwyczaj od 1 do 2 lat, i oddziałują na zęby przez całą dobę. Ich regulacja odbywa się zgodnie z zaplanowanym harmonogramem leczenia.
Aparaty ortodontyczne ruchome to takie, które nie są trwale przymocowane do zębów i można je wyjmować, na przykład podczas mycia zębów lub jedzenia. Leczenie ortodontyczne z użyciem aparatu ruchomego wymaga od dziecka dyscypliny i dokładnego przestrzegania zaleceń ortodonty, szczególnie w odniesieniu do czasu, przez który aparat powinien być noszony w ciągu dnia. Istnieją dwa rodzaje aparatów ruchomych: aparaty dla dzieci do 12 roku życia oraz nakładkowe aparaty, które są alternatywą dla aparatów stałych, w tym estetycznych i lingwalnych, ponieważ są całkowicie niewidoczne.
Aparat ortodontyczny zwanym aktywatorem, to plastikowy aparat, który podczas noszenia przylega do podniebienia, górnych i dolnych zębów. Celem takiego aparatu jest poprawa położenia zębów i kontrolowanie ich wyrzynania, a także ustawienie żuchwy w prawidłowy sposób. Aktywator ortodontyczny jest użytkowany przez pacjenta podczas snu oraz przez kilka godzin dziennie, zawsze zgodnie z zaleceniami ortodonty. Używanie aktywatora ortodontycznego może utrudniać mówienie (gdy jest założony). Leczenie przy użyciu tego typu aparatu może trwać kilka lat.
Jest to urządzenie złożone z płytki plastikowej, która idealnie pasuje do podniebienia. Na płytkę zamocowane są klamry, które służą do utrzymywania aparatu na miejscu, oraz metalowe łuki, które wpływają na pozycję zębów. Urządzenia są wyposażone w śruby do regulacji, które są obsługiwane przez rodziców/opiekunów dziecka, zgodnie z instrukcjami ortodonty. Współczesne aparaty płytkowe dla dzieci są dostępne w różnych kolorach.
Aparaty nakładkowe są stosowane głównie do leczenia ortodontycznego dorosłych pacjentów, chociaż mogą również być używane w przypadku dzieci i młodzieży. Jest to metoda leczenia ortodontycznego, która jest najbardziej kosztowna. Polega ona na stosowaniu kilkunastu lub kilkudziesięciu przezroczystych nakładek (zwanych alignerami), które są dostosowane indywidualnie do każdego pacjenta. Nakładki są wykonane z miękkiego i bezpiecznego dla organizmu materiału i są bardzo wygodne w noszeniu, a do tego niemal niewidoczne. Jest to jedyny rodzaj ruchomego aparatu ortodontycznego, którego skuteczność jest porównywalna do aparatów stałych. Leczenie ortodontyczne przy użyciu aparatu nakładkowego trwa zazwyczaj od 9 do 18 miesięcy.
Aparaty ortodontyczne stałe składają się z klamer (zaczepów), które są przytwierdzone do powierzchni zębów przy użyciu specjalistycznych klejów oraz drucianych łuków o różnym stopniu sprężystości. Różnią się one pod względem widoczności, kosztów oraz czasu trwania leczenia, częstotliwości wizyt u ortodonty, wygody noszenia oraz materiału, z którego są wykonane. Kiedyś stanowiły najpopularniejszy typ aparatu ortodontycznego.
To klasyczny i najczęściej stosowany stały aparat na zęby dla dzieci – skuteczny i trwały. Składa się z metalowych zamków i łuku oraz niemetalowych ligatur, czyli gumek (wśród dzieci największą popularnością cieszą się gumki kolorowe, które można wymieniać podczas każdej wizyty kontrolnej). Aparat stały zakłada się na wyleczone zęby i przy dobrym stanie dziąseł. Za pomocą odpowiednio dobranego kleju stomatologicznego do zębów mocowane są metalowe zamki ortodontyczne. Kolejnym elementem jest metalowy łuk ortodontyczny, który mocuje się do zamków za pomocą ligatur – łuk i ligatury są wymieniane kilkukrotnie w ciągu całego leczenia ortodontycznego. Jak działa taki aparat? Mechanizm działania opiera się na delikatnym oddziaływaniu łuku na zęby, do których przyklejone są zamki – zgodnie z planem leczenia ustalonym przez ortodontę, w celu osiągnięcia pożądanych efektów (zależnych od wady zgryzu).
Aparaty ortodontyczne stałe estetyczne stanowią alternatywę dla tradycyjnych aparatów metalowych. Są one wybierane głównie przez osoby, które chcą zminimalizować widoczność aparatu. Jeśli pacjent odczuwa dyskomfort związany z dużą widocznością stałego aparatu metalowego, aparat estetyczny może być skutecznym rozwiązaniem w leczeniu ortodontycznym. W aparacie estetycznym metalowe klamry są zastąpione klamrami wykonanymi z materiału w kolorze zębów (takimi jak kompozyt lub porcelana) lub z materiału przezroczystego (aparaty kryształowe). Aparaty estetyczne są mniej trwałe od aparatów metalowych, a do tego kosztują więcej.
Aparaty stałe samoligaturujące to specjalny rodzaj aparatów ortodontycznych, które występują w wersji ekonomicznej i wersji estetycznej. W tych aparatach zastosowano aktywne klapki zamiast tradycyjnych ligatur, aby utrzymać łuk w zamkach. Zamki bez ligatur są mniejsze i bardziej wygodne w noszeniu, co jest korzystne zwłaszcza dla dzieci, których policzki i język są wrażliwe. Leczenie aparatami samoligaturującymi przebiega zazwyczaj płynniej i może być krótsze niż leczenie aparatami z ligaturami. Wizyty kontrolne u ortodonty są również mniej częste. Dodatkowym plusem aparatów samoligaturujących jest łatwiejsze utrzymanie ich w czystości.
Jest to rodzaj aparatu stałego do korekcji zgryzu, który jest umieszczany wewnątrz zębów po stronie językowej. Dzięki temu jest całkowicie niewidoczny dla otoczenia. Jest to najdroższy typ aparatu stałego ze względu na jego indywidualizację - zamki aparatu są tworzone na podstawie wycisku zębów dziecka, co pozwala na optymalne dopasowanie ich do kształtu wewnętrznych części zębów. Leczenie aparatem lingwalnym jest bardzo skuteczne w przypadku wszystkich wad zgryzu i nie powoduje przeciążenia systemu nerwowo-więzadłowego, co czasami występuje w przypadku aparatów stałych mocowanych na zewnętrznej stronie zębów. Trzeba jednak pamiętać, że w początkowej fazie leczenia aparatem lingwalnym może wystąpić utrudniona mowa, ale zazwyczaj trwa to nie dłużej niż 2 tygodnie.
Wielu rodziców zadaje sobie pytanie czy warto pójść z dzieckiem do ortodonty. Rozterki najczęściej wynikają z powodów ekonomicznych - konsultacje ortodontyczne nie należą do najtańszych. Warto i nie należy z tym zwlekać, ponieważ ortodoncja zajmuje się korekcją wad zgryzu, które mogą wpłynąć na zdrowie i jakość życia dziecka. Wady zgryzu, takie jak np. przodozgryz, tyłozgryz, zgryz krzyżowy czy otwarty zgryz, mogą prowadzić do problemów z żuciem, mową, oddychaniem, a także do bólu głowy, szyi, a nawet pleców.
Ortodonci mają odpowiednie wykształcenie i doświadczenie, aby zdiagnozować wady zgryzu, nawet jeśli rodzic ich nie dostrzega, określić plan leczenia i zaproponować najlepsze rozwiązania dla konkretnego przypadku. Dzięki regularnym wizytom u ortodonty, można skutecznie zapobiec pogłębianiu się wad zgryzu i zapewnić zdrowy rozwój jamy ustnej.
Wizyty u ortodonty pozwalają również na śledzenie postępu leczenia i wprowadzanie niezbędnych korekt w razie potrzeby. W przypadku dzieci, wczesna diagnoza i leczenie wad zgryzu mogą przynieść najlepsze rezultaty, ponieważ kości szczęki i żuchwy wciąż rozwijają się, co ułatwia korekcję i minimalizuje potrzebę inwazyjnych zabiegów w przyszłości.
Ostatecznie, poprawa wyglądu uzębienia może również wpłynąć pozytywnie na samoocenę dziecka i poprawić jego komfort psychiczny i społeczny.
Jeśli zależy Ci na pięknym uśmiechu i zdrowiu jamy ustnej Twojego dziecka, zapraszamy Was do Centrum Stomatologii Den Med w Zielonej Górze na wizytę u naszego doświadczonego ortodonty. Zespół specjalistów z przyjemnością pomoże w rozwiązaniu wszelkich problemów z wadami zgryzu i zaproponuje najlepsze rozwiązania dla Twojego dziecka. Dzięki nowoczesnym metodom leczenia i indywidualnemu podejściu do każdego pacjenta, Centrum Stomatologii Den Med w Zielonej Górze zapewni profesjonalną opiekę i efektywne leczenie. Nie musisz się też martwić kosztami - oferujemy dogodne mediraty. Zadzwoń do nas już dziś i umów się na konsultację ortodontyczną!
