Lekarze Okuliści alarmują: U dzieci często występuje tzw. stres układu wzrokowego u dziecka. Ćwiczenia relaksacyjne na wzrok.

Wszystko dzieje się tak szybko, ciągle uczy się czegoś nowego, widzi coraz to nowe obrazy… Dziecko postrzega świat inaczej niż my, zdecydowanie bardziej intensywnie, więc może być narażone na tzw. stres układu wzrokowego. Chroniczne zmęczenie również daje się we znaki oczom. Podczas stresu widzenie się pogarsza. Mogą przed oczyma pojawiać się zygzaki, esy-floresy, plamki, trudniej dostrzec szczegóły, a obraz staje się niewyraźny (nieostry). Dzieci, które na co dzień noszą okulary mogą zdecydowanie bardziej odczuwać napięcie „w oczach”. Istnieją sposoby na to, aby zrelaksować wzrok. Regularne ćwiczenia mięśni oka nie tylko dobrze wpływają na stan widzenia, ale także wzmacniają wzrok. Nie są skomplikowane, więc można je wykonywać razem z dzieckiem.

Typowe objawy stresu układu wzrokowego

Stres odbija się na widzeniu, nawet zdarza się, że dziecko widzące „normalnie” może nagle zacząć widzieć źle np. podczas czytania, wykonywania prostych czynności. Drogi rodzicu, opiekunie masz prawo być zaniepokojony, gdy dziecko:

- czyta w sposób odwrócony – na odwrót (tzw. czytanie odwrócone) poszczególne wyrazy, czy składowe zdania lub zmienia wyrazy: np. „głos” zamiast „kłos, „ława” zamiast „trawa”, czy „im” i „mi, „już” i „żuj”, „fart” i „traf”, „rób” i „bór”, „lewo” i „owal” itd.,

- nerwowo pociera oczy podczas czytania

- gubi, pomija (zjada) wyrazy albo całe linie (wersy)

- podczas czytania na głos: przez pierwsze pare minut dziecko czyta w równym tempie, płynnie; po czym zaczyna mieszać wyrazy, zmieniać tempo itp.,

- nieprawidłowo wymawia proste wyrazy np. „dłoń”, „słoń”, „mały”, „tak”, „od”, „pod”, „teraz”

- preferuje czytanki, komiksy, książki z dużymi literami i obrazkami

- podczas gry na komputerze zbyt blisko przysuwa głowę do ekranu i za długo wykonuje niektóre czynności (np. długo zajmuje mu znalezienie przycisku/ikony itd.)

Gdy tylko zauważysz któryś z objawów, to koniecznie zapisz dziecko na wizytę do okulisty dziecięcego w celu wykonania kontrolnego badania wzroku. Wzrok pociechy należy kontrolować już od pierwszych miesięcy życia (w wieku 4., 9. i 30. miesięcy), następnie, gdy rozpoczyna naukę szkolną oraz w każdym kolejnym roku (najlepiej przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego). Ważne, aby lekarz okulista był specjalistą w okulistyce dziecięcej! Diagnostyka problemów ze wzrokiem u dorosłych nie jest taka sama jak u dzieci. Trzeba wykazać się pedagogicznym podejściem, cierpliwością oraz dużym doświadczeniem, aby badanie przebiegło prawidłowo i uzyskanie wyniki oddawały rzeczywisty stan rzeczy.

Ćwiczenia, które poprawią wzrok

Najprostszym sposobem wytchnienia dla oczu jest po prostu ich zamknięcie np. na 15 minut i wyobrażanie sobie czegoś przyjemnego – można przywoływać w myślach obrazy z ostatnich wakacji, widoki z wymarzonego miejsca itd.. Metoda ta łączy w sobie technikę relaksacyjną z terapią wzroku. Przynosi ulgę zmęczonym oczom.

Zasłonięcie oczu dłońmi (tzw.PALMING, z ang. palm – dłoń) pozwala na jeszcze większe rozluźnienie. Celem tego ćwiczenia jest również wyciszenie psychiczne . Nie tylko korzystnie działa na zmęczone oczy, ale pozwoli wprowadzić umysł w stan relaksu. Całkowite wyeliminowanie dostępu światła działa regeneracyjnie:

• Usiądź przy stole, biurko albo na kanapie, fotelu i oprzyj na nim oba łokcie; plecy i kark utrzymuj pod kątem 90 stopni do blatu stołu, nie pochylaj głowy do przodu
• Pocieraj dłonie o siebie energicznie, aby je rozgrzać.
• Połóż otwarte dłonie na otwartych oczach (ale nie naciskaj na nie) w taki sposób, aby palce skrzyżowały się na czole (palce obu rąk powinny się dotykać i krzyżować na środku czoła)
• Zamknij oczy; nie dotykaj zamkniętych powiek
• Teraz jest ten moment, aby rozpieścić swoją psychikę: przypomnij sobie jakieś miłe wydarzenie lub wyobraź pozytywną sytuację, zacznij marzyć o wyjeździe w odległe miejsce, przespaceruj się w wyobraźni po plaży przy zachodzącym Słońcu itd.

Po chwili lub paru minutach zaczniesz widzieć więcej czerni – jasne pola widoczne w polu widzenia zaczną robić się coraz mniejsze, pływające punkciki znikną. Im więcej czerni, tym lepiej! Po udanym palmingu ujrzysz pole widzenia tak czarne, że niemożliwe będzie wyobrażenie sobie czegoś czarniejszego. Kiedy taki stan osiągniesz, to ostrość wzroku znacznie się poprawi.

• Po 10 minutach otwórz oczy, mrugając nimi
• Nie zrywaj się od razu z miejsca, ale posiedź chwilkę, a przed wstaniem oddychaj głęboko i powoli;

Ćwiczenie może trwać od kilkudziesięciu sekund do dziesięciu minut. Warto powtarzać je dwa razy dziennie lub zawsze, kiedy odczujemy lekkie zmęczenie, znużenie, a zwłaszcza, gdy oczy bolą, pieką, powieki same opadają.

Przybliżanie – oddalanie. To bardzo proste ćwiczenie można wykonywać praktycznie wszędzie. Stań przy oknie i zasłoń jedno oko. Skieruj wzrok na obiekt, który jest blisko, a po kilkunastu sekundach spójrz na oddalony obiekt. Wykonuj na zmianę – raz jedno, raz drugie oko. Powtórz 10 razy.

Śledzenie ruchu ręki i kredki (ołówka).Do ćwiczenia potrzebna jest kredka z zaznaczoną na niej kropką:

• Zakryj prawe oko prawą dłonią lub opaską (nie zamykaj go)
• Weź kredkę w lewą rękę, wyprostuj ją i unieś kredkę na wysokość oka (pod kątem 90 stopni). Zacznij powoli zataczać nią koła zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Uważnie śledź ruchy kredki, patrząc na narysowaną kropkę na niej. Mrugaj i miarowo oddychaj. Zrób pięć pełnych obrotów kredką. Po czym zacznij zataczać okręgi kredką w przeciwnym kierunku (od prawej do lewej).
• Teraz zaangażuj lewe oko. Zakryj lewe oko lewą ręką, a kredkę w prawej dłoni unieś na wysokość oka. Zrób pięć obrotów ręką w lewo i pięć w prawo.

Najważniejsze, aby utrzymywać wzrok przez cały czas na narysowanej kropce na kredce, dostrzegając inne przedmioty, które znajdują się w polu widzenia.

Niezależnie od stanu wzroku należy regularnie odwiedzać lakarza okulistę, ponieważ niektóre symptomy mogą być początkiem poważnych schorzeń oczu, takich jak jaskra, zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej. Diagnostyka zależy od przyczyny. Gdy nie możemy przeczytać nic z bliska („mamy zbyt krótkie ręce”), to wystarczy podstawowe badanie wzroku. Kiedy towarzyszą nam choroby przewlekłe: cukrzyca, miażdżyca, to powinniśmy szczególną troską otoczyć nasze oczy i w porozumieniu z lekarzem okulistą wcielić w życie pare zdrowych nawyków, które zniwelują - chociaż w malutkim stopniu - nasze problemy ze wzrokiem.

Artykuł został napisany przy konsultacji z lekarzami okulistami z Fundacji Zobaczyć Jutro (Gabinet Ortoptyczny i Okulistyczny w Warszawie, Aleja Jana Pawła II 80/130; kontakt: 22 266 09 95).